Fransa’daki olaylar Avrupa’ya yayılır mı

Dr. Güler Kaya: “Tüm Avrupa, Fransa’dakine benzeri problemlere gebe”

Fransa’da, trafik polisinin Cezayir – Fas kökenli 17 yaşındaki bir genci öldürmesi sonucu olaylar başlamış ve giderek şiddetlenmişti. 27 Haziran’dan beri devam eden olaylara ait değerlendirmelerde bulunan Üsküdar Üniversitesi Politik Psikoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Güler Kalay, halkın yansısının anlık ve tek seferlik bir tavır olarak değerlendirilmemesi gerektiğine dikkat çekti. Fransa’da toplumsal reaksiyonun nedeni olarak artan sığınmacı oranı ve yoksulluğun altını çizen Kalay, “Sadece Fransa’nın karşı karşıya kaldığı bir durum değil, tüm merkez Avrupa emsal problemlere bağlı toplumsal olaylara hamile diyebiliriz.” açıklamasını yaptı.

Üsküdar Üniversitesi Politik Psikoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Güler Kalay, Fransa trafik polisinin 17 yaşındaki bir genci vurarak öldürmesinin akabinde çıkan ve şiddetle devam eden olaylar sürüyor. 

“Fransa’daki reaksiyon, anlık ve tek seferlik bir tavır değil!”

Fransa’da 27 Haziran’da trafik polisi tarafından 17 yaşındaki bir gencin öldürülmesinin akabinde çıkan olayları kıymetlendiren Dr. Öğr. Üyesi Güler Kalay, “Fransa’yı iç savaşın eşiğine getiren olaya karşı, Fransız halkının yansısını anlık ve tek seferlik bir tavır olarak değerlendirmemek gerektiğini düşünüyorum.” diyerek kelamlarına başladı.

Resmi makamlara karşı gelişen tavrın pratiğe dökülmesinin ve bu türlü bir olayla ilişkili oluşunun aslında Fransa toplumundaki esaslı sosyo-etnik problemleri ortaya koyduğunu söz eden Kalay, “Emmanuel Macron’un, ‘sorumluları cezalandırma çağrısı’ ve ‘hiçbir şeyin genç birinin öldürülmesini haklı çıkarmayacağı’ tarafındaki açıklamalarını titizlikle okumak gerekir.” dedi.

“Hükümet eski kusurlardan kaçınıyor”

2005 yılı sonbaharında tekrar Fransa’da yaşanan olayları hatırlatan Dr. Kalay, “Macron’un, o dönemki Fransa Cumhurbaşkanı olan Sarkozy’nin yanlışlarından kaçındığını söyleyebiliriz. Sarkozy, Kuzey Afrika kökenli bir gencin öldürülmesi olayını protesto edenleri ve sokak aksiyonlarını bastırmak için sert bir tavır sergilemişti. Fakat bu sert tavır protesto aksiyonlarının daha da artmasına ve tüm Fransa’yı tesiri altına alan kundaklamalara dönüşmesine neden olmuştu. O denli ki; Fransız hükümeti o devir, mahallî makamların sokağa çıkmasını yasaklayan 1955 tarihli harika hal yasasının yine uygulanmasını gerekli görmüştü. Ekim-Kasım 2005’te Fransa’nın tamamı, pogromlara (katliamlara) ve kundaklamalara dönüşen şiddetli protestoları izledi.” diye konuştu.

“Toplumsal reaksiyon, sığınmacı oranı ve artan yoksullukla temaslı.” 

Son olaylara bakıldığında yeniden benzeri bir toplumsal patlamadan bahsedilebileceğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Güler Kalay, “Protestocuların geneline bakıldığında ataları denizaşırı kolonilerden, bilhassa Afrika Kıtası’ndan, Fransa’ya taşınan gençler dikkat çekiyor. 2005 yılındaki olaylarla karşılaştırıldığında, ortadan geçen 18 yılda artan yoksullukla birlikte Fransa’ya sığınmacı olarak yerleşen yabancıların sayısındaki artış, toplumdaki faal kitlenin büyümesiyle, evvelkine nazaran daha yıkıcı sonuçlar ortaya çıkabilir. 2022 yılındaki sığınmacıların oranında 2021 yılına kıyasla yüzde 31’lik bir artış bulunuyor. Gerek sığınmacı oranındaki bu kıymetli artış gerekse artan yoksulluk, toplumsal reaksiyonun değerli nedenleri ortasında.” sözlerini kullandı.

“Sadece Fransa’nın değil, tüm Avrupa’nın sorunu”

Fransız halkının yoksullaşmasındaki dolaylı rolü nedeniyle Ukrayna-Rusya Savaşı’nın tesirlerini de göz gerisi etmemek gerektiğine değinen Kalay, “Bu noktada geçtiğimiz kış aylarındaki doğalgaz fiyatlarına bağlı olarak ortaya çıkan protestoları hatırlamakta yarar var. Toplumun fakirleşmesinin temelinde elbette öteki değerli faktörler de bulunuyor. Bilhassa 20’inci yüzyılın son çeyreğindeki neoliberal iktisat siyasetlerinden bahsedilebilir. Bunlar ayrıyeten ayrıntılandırılması gereken hususlar. Lakin Fransız varoşlarındaki fakirleşmenin daha uzun bir geçmişi olduğunu göz arkası edemeyiz.” dedi.

Protestocu profiline bakıldığında da ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 15’ini oluşturan en fakir kesitin dikkat çektiğini belirten Kalay, kelamlarını şöyle tamamladı:

Cezayirli gencin vefatı bir kıvılcım…

“Sosyo-etnik sıkıntıların fakirleşmeyle daha da büyümesinin toplumsal patlamaya dönüşmesi için yalnızca bir kıvılcıma gereksinimi kalır. Cezayirli gencin öldürülmesini de bu kıvılcım olarak isimlendirebiliriz. Aslında bu yalnızca Fransa’nın karşı karşıya kaldığı bir durum değil, tüm merkez Avrupa misal sıkıntılara bağlı toplumsal olaylara hamile diyebiliriz. Bu da öbür ülkelere sıçramasını açıklıyor. Protesto dalgası denetim altına alınabilse bile, mevcut temel sıkıntılara kalıcı tahliller üretilmediği sürece yeni toplumsal çatışmalardan kaçınılamayacağı açıktır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı